لیزوته آبید
چکیده
دموکراسی واژهای است که بسیار مورد استفاده و سوءاستفاده قرار گرفته است. به‌عنوان ساختار احتمالی سازمان سیاسی، مفاهیم دموکراتیک در کشورهای اسلامی بسیار مورد بحث و بررسی است. دموکراسی در معنای غربی ...
بیشتر
دموکراسی واژهای است که بسیار مورد استفاده و سوءاستفاده قرار گرفته است. به‌عنوان ساختار احتمالی سازمان سیاسی، مفاهیم دموکراتیک در کشورهای اسلامی بسیار مورد بحث و بررسی است. دموکراسی در معنای غربی با «دموکراتیزه کردن» خاورمیانه همراه شده است که در واقع جنگ و اشکال مختلف سلطه خارجی را به مناطق مهم این منطقه حساس وارد کرده است. بااین‌حال، تاکنون ساختارهای دموکراتیک در کشورهای مسلمان یک استثنا بوده است. به دلیل تحولات تاریخی در طول قرون گذشته، به نظر میرسد برای دموکراسی در فرهنگ خاورمیانه، پشتوانه نظری وجود ندارد. این تعجب‌آور است؛ زیرا اسلام از آغاز، الگوی شورا (مشورت) را ارائه داده است که میتواند و باید برای خدمت به حاکمیت مدرن توسعه یابد. به‌ویژه، تشیع میتواند از طریق تفاسیر و توضیحاتی که برای شکل‌گیری و اجرای دموکراسی اسلامی مناسب است، پشتوانه دینی ارائه دهد. در نامه امام علی(ع) به مالک اشتر، طرح کلی و زیبایی ازآنچه امروز «حکمرانی خوب» نامیده میشود، می‌یابیم. افزون بر این، تشیع امامت مهدی(ع) را به‌عنوان یک قاعده عادلانه فرض میکند. در غیاب امام زمان مردم سالاری اسلامی باید با مشارکت کامل مسلمانان اجرا شود، اما چگونه می توان یک کشور مسلمان مدرن را به‌صورت دموکراتیک سازمان‌دهی کرد؟ افزون بر دولت و کارگر و مجلس یا پارلمانی که بر اساس انتخابات تشکیل شده باشد، تخصص علمای دینی نیز لازم است؛ علمای دانشمندی که توانایی اجتهاد داشته باشند تا بتوانند پاسخگوی نیازهای زندگی امروز و در پی آن، تغییرات اجتماعی مداوم باشند. در یک حکومت اسلامی، دوره انتظار حضرت مهدی(ع) نیازمند مشارکت فعال مردم است؛ زیرا تا آمادگی گسترده‌ای برای حمایت از هدف خیر وجود نداشته باشد، ایشان ظهور نمی‌کنند. این مشارکت یکی از حقوق اساسی بشر و همچنین وظیفه زن و مرد است. بنابراین، هر فردی باید این فرصت را داشته باشد که آگاهی اخلاقی، دینی و فرهنگی و آگاهی اجتماعی و سیاسی خود را از طریق آموزش و خودآموزی توسعه دهد تا شهروندان در چهارچوب اسلام، مسئولیت‌های اجتماعی و دموکراتیک خود را انجام دهند.
