دوفصلنامۀ بین‌المللی حقوق‌بشر

گفتگوی درون و بین ادیان و ایجاد صلح داستان شخصی یک مسلمان

محمد شفیق

دوره 16، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 219-234

https://doi.org/10.22096/hr.2022.1971790.1524

چکیده

کلمه دیالوگ از کلمه یونانی “dialogos” گرفته شده است و معمولاً در معنای گفتگو بین دو نفر، دو گروه و/ یا جامعه یا سازمان استفاده می شود. دیالوگ بحثی برای برد یا باخت یا متقاعد کردن دیگری به طرز تفکر خاصی ... بیشتر کلمه دیالوگ از کلمه یونانی “dialogos” گرفته شده است و معمولاً در معنای گفتگو بین دو نفر، دو گروه و/ یا جامعه یا سازمان استفاده می شود. دیالوگ بحثی برای برد یا باخت یا متقاعد کردن دیگری به طرز تفکر خاصی نیست. دیالوگ مکالمه ارتباطی است که شامل فرآیندی بسیار خلاقانه با هدف ایجاد روابط مسالمت آمیز و محترمانه بین شرکت کنندگان و در یک جامعه است. هنگامی که جوامع یا سازمان‌های مذهبی نماینده‌ای را برای شرکت در گفت‌وگوی درون‌مذهبی یا بین مذاهب معرفی می‌کنند، مطمئن می‌شوند که نامزدهای آنها در هنر گفتگو آموزش دیده‌اند. اول اینکه او نماینده جامعه است و دوم اینکه اگر در فن گفت و گو آموزش ندیده باشد می فهمند که ممکن است تاثیر منفی بر گفتگوی درون دینی یا بین ادیانی داشته باشد. برای یک گفتگوی درون دینی و بین ادیانی سالم، سازمان یا نمایندگان جامعه باید در زمینه حقوق، مسئولیت ها و مهارت های گفتگو آموزش ببینند. این مقاله برخی از آن حقوق، مسئولیت‌ها و مهارت‌های ضروری برای یک گفتگوی موفق را در پرتو آن اصول و رهنمودهای مطرح شده در قرآن و سنت مورد بحث قرار خواهد داد. اعتقاد بر این است که گفتگوی درون دینی دشوارتر از گفتگوی بین ادیان است. مشاهده شده است که بسیاری از سازمان‌های مسلمان آماده مشارکت در گفتگوی بین ادیان هستند، اما از مشارکت در گفتگوهای درون دینی یا درون مسلمانان تردید دارند. گفت و گوی درون دینی پیش نیاز یک گفتگوی موفق بین ادیان است. هنر گفتگوی درون دینی و بین ادیانی در بنیان به هم پیوسته هستند و حقوق، مسئولیت ها و مهارت هایی که برای گفتگوی بین ادیانی ضروری است، به همان اندازه در گفتگوی درون ادیانی نیز لازم است. با این حال، این مقاله به تاریخ مسلمانان اشاره‌های ویژه‌ای می‌کند تا برخی از اصول و رهنمودهایی را که ممکن است به طور ویژه به مسلمانان در ایجاد گفت‌وگوی درون‌اسلامی سالم کمک کند را برجسته نماید. برای توسعه گفت‌وگوی سالم بین مسلمانان، این مقاله برخی اصطلاحات دینی مانند بدعت، شرک، منافق، شیطان یا ابلیس، کفر، دال و مودیل را که معمولاً در نشست‌های مسلمانان علیه یک گروه مسلمان دیگر به کار می‌رود، انتخاب می‌کند. کاربرد این اصطلاحات و تأثیر آنها بر گفتگوی سالم بین مسلمانان در پرتو اصول راهنمای قرآن و سنت مورد تحلیل قرار خواهد گرفت.

موقعیت جامعه مسلمانان و آموزش اسلامی در مدارس دولتی : نمونه آلمانی

ایرنه اشنایدر

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1399، ، صفحه 67-80

https://doi.org/10.22096/hr.2020.45882

چکیده

آزادی دین به معنای آزادی عقیده و مظاهر دینی، در آموزش و تمرین و عبادت و رعایت آن یکی از حقوق اساسی بشر است که در ماده 18 اعلامیه جهانی حقوق بشر مندرج شده است. آزادی دین به این معنا حقی مهم تلقی میشود که ... بیشتر آزادی دین به معنای آزادی عقیده و مظاهر دینی، در آموزش و تمرین و عبادت و رعایت آن یکی از حقوق اساسی بشر است که در ماده 18 اعلامیه جهانی حقوق بشر مندرج شده است. آزادی دین به این معنا حقی مهم تلقی میشود که نقشی مهم در برقراری صلح اجتماعی در جامعه دارد. آلمان به‌عنوان یک کشور سکولار و دارای پیوند تاریخی با دین مسیحیت، این حق آزادی دینی را در ماده 4 قانون اساسی تثبیت کرده است. طبق ماده 3/7، آموزش دینی در مدارس دولتی مطابق با جوامع دینی و معمولاً به‌وسیلۀ کلیساهای کاتولیک و پروتستان و همچنین از سوی جامعه یهودیان انجام میشود. 3.2 میلیون مسلمان از ترکیه، کشورهای عربی و ایران در آلمان زندگی میکنند. بیشتر این مسلمانان قصد بازگشت به کشورهای بومی خود را ندارند و در آلمان اقامت خواهند داشت. آنها از آزادی دینی به معنای یادشده لذت میبرند. در این نوشتار، به این پرسش میپردازم که چگونه مظاهر دینی مسلمانان در آلمان «در امر تعلیم، عمل، عبادت و رعایت آن» انجام میشود. من بر آموزش دینی آنها تمرکز خواهم کرد و می‌کوشم تا به این پرسش‌ها پاسخ دهم: تعلیم و تربیت اسلامی در آلمان، در یک کشور سکولار به چه معناست؟ چه کسی و چگونه آن را فراهم می‌کند؟ تفاوت آن با آموزش دینی در کشورهای اسلامی چیست؟ توسط جامعه آلمانی چگونه دیده میشود؟در دو سطح ملی و بین المللی به این پرسش‌ها پاسخ خواهم داد. در سطح ملی، تلاش آشکار دولت آلمان برای ادغام اقلیت مسلمان به‌عنوان یک گروه دینی در دولت آلمان دیده میشود. به همین دلیل، وزیر آلمان، ولفگانگ شوئبل، در سال 2006 تشکیل جلسه داد و از حقوقدانان، محققان مطالعات اسلامی و نمایندگان جوامع مختلف مسلمان و همچنین اشخاص مستقل برای صحبت درباره وضعیت مسلمانان در آلمان دعوت کرد. پرسش باقی‌مانده این است که چگونه گروه های مختلف اسلامی متشکل از مسلمانان با زمینه های مختلف اجتماعی، سیاسی و مذهبی و از کشورهای مختلف مانند ترکیه، کشورهای عربی، ایران و افغانستان با سنت‌های ملی اسلامی مختلف می توانند بستر مشترک اعتقادات مذهبی اسلامی را در یک کشور سکولار پیدا کنند. با تأسیس شورای هماهنگی (Koordinierungsrat) مسلمانان در آلمان، در آوریل 2007، برخی از سازمان های بزرگ اسلامی سعی در ایجاد ساختار مشترک برای نمایندگی همه مسلمانان داشتند. تاکنون این سازمان از سوی دولت آلمان به‌عنوان نماینده رسمی همه مسلمانان به رسمیت شناخته نشده، اما بحث ها در «Islamkonferenz» هنوز به پایان نرسیده است و همچنان ادامه دارد.یکی از اهداف اصلی تشکل های مسلمان، به دست آوردن حق برگزاری دوره های دینی اسلامی در مدارس دولتی آلمان است؛ درحالی‌که در سطح ملی، ادغام اسلام به‌عنوان یک دین در سیستم سکولار مورد بحث قرار گرفته است. در سطح محلی، هم‌اکنون آموزش دینی در پروژه های مختلف در بسیاری از مدارس دولتی منتخب در آلمان و همچنین در مساجد محلی در حال انجام است. آموزش مذهبی در مساجد با الگوبرداری از مساجد در «Goettin-gen» -یک شهر کوچک دانشگاهی در آلمان مرکزی- مورد بحث قرار خواهد گرفت. در گوتینگن دو مسجد اصلی وجود دارد: یکی متعلق به جامعه ترک (دیتیب) و دیگری مسجد عرب.اگر من مفهوم تربیت دینی را که در مسجد اعراب ارائه شده است با توجه به محتوای آن و نحوه آموزش آن به کودکان، خواه متناسب با آموزش کلاسیک اسلامی و هم مفاهیم، اعتقادات، آیین ها و اعمال عبادی ترسیم کنم، آیا برای کودکانی که در یک زمینه کاملاً سکولار بزرگ می شوند مهم تلقی می شود؟ سرانجام، من این روش را در سطح محلی با تلاش های انجام‌شده در سطح ملی مقایسه خواهم کرد و درباره چگونگی قضاوت این تلاش های مختلف به‌وسیله جامعه آلمان، بحث خواهم کرد.

ایجاد تفاهماتی برای صلح، عدالت و حقوق بشر

لیندا بریسکمن

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1399، ، صفحه 125-136

https://doi.org/10.22096/hr.2020.45885

چکیده

همزیستی مسالمت‌آمیز یک آرمان جهانی، اما دست‌نیافتنی است. به‌رغم جستجوی ابزار برای ایجاد جهانی صلح‌آمیز، درگیری میان ملت ها و درون ملت ها همچنان ادامه دارد. پرورش صلح موضوعی است که علما، رهبران ... بیشتر همزیستی مسالمت‌آمیز یک آرمان جهانی، اما دست‌نیافتنی است. به‌رغم جستجوی ابزار برای ایجاد جهانی صلح‌آمیز، درگیری میان ملت ها و درون ملت ها همچنان ادامه دارد. پرورش صلح موضوعی است که علما، رهبران مذهبی و سیاستمداران ذهن خود را به آن معطوف می کنند، اما با وجود این توجه، این پارادوکس باقی می ماند که شواهد کمی درباره کاهش درگیریهای محلی و جهانی وجود دارد. در حالت ایده آل، کلید ارائه راه‌حل را می‌توان در اصول اصلی ادیان و سنت های فرهنگی جهان و در ذهن برخی از صداهای بزرگ فلسفه دوران گذشته و مدرن یافت. متأسفانه این اصول اغلب در سیستم های آموزشی که تلاش های محدودی برای تشویق جوانان به تفکر محلی و جهانی درباره عدالت اجتماعی، صلح و حقوق بشر انجام می شود، وجود ندارد. بسیاری از روش های فعلی انتقال دانش حقوق بشر و صلح محدود است و تنها بر جنبه حقوقی و اسناد بین المللی، مانند اعلامیه جهانی حقوق بشر (UDHR) تأکید شده است. «UDHR» سندی الهام‌بخش است؛ زیرا مبنای آن برآمده از تعهد به بشریت است، اما پذیرش غیر انتقادی آن، انتقادات درباره سلطه غرب را نفی میکند. قطعاً جستجوی صلح و عدالت اجتماعی محدودیت هایی خواهد داشت، مگر اینکه بشر راهی پیدا کند که بتواند با تنش میان رویکردهای جهانی و نسبی‌گرایی به حقوق بشر، دست‌وپنجه نرم کند. این نوشتار ایجاد مفاهیم حقوق بشری فراتر از چهارچوب‌های قانونی برای کشف چگونگی استناد به مفاهیم حقوق بشر از طریق آموزش برای کاهش جهل، تعصب، عدم تحمل مذهبی و ترس را که از اهداف همزیستی مسالمت‌آمیز هستند، بررسی میکند. همچنین، مسئولیت در قبال دیگران را بررسی میکند؛ نوعی مسئولیت که در برخورد فرهنگ ها و درگیری میان ملت ها مشهود نیست. این نوشتار طرح و برنامه ای را برای درک حقوق بشر بر اساس رویکردهای فلسفی، سیاسی، تاریخی، انسان‌شناسی، حقوقی و عملی حقوق بشر پیشنهاد می کند. که شامل ایجاد ارتباط بین نظریه و عمل است و عبارت است از: مشارکت در آموزش انتقادی از طریق فرایند گفتگو و تحقیق مشترک، آشنایی با ریشه‌های تاریخی حقوق بشر و کاربرد آن‌ها و درک اینکه مفاهیم حقوق بشر در هر سنت فرهنگی و مذهبی یافت می‌شود برای دفاع از این الگو، نمونه هایی را ارائه می دهد که موانع و چشم‌اندازهای موجود را نشان می دهد. در این راستا، اقداماتی را که در برنامه کارشناسی ارشد حقوق بشر دانشگاه کرتین در استرالیا انجام میشود به‌عنوان مدلی که ممکن است با دیگر زمینه ها سازگار باشد، معرفی می کند. در پایان، پیشنهادهایی برای روش های عملی که با آن می توان این طرح را به اجرا گذاشت، ارائه می‌گردد؛ ازجمله: تعهد آموزشی مادام‌العمر به حقوق بشر از طریق درک تاریخی و فلسفی، گفتگوی میان ادیان و تبادلات فرهنگی.

اسلام، صلح و کثرت‌گرایی مذهبی: تحلیلی از آثار اصغر علی مهندس

نیگار عطاالله

دوره 14، شماره 2 ، مهر 1398، ، صفحه 109-120

https://doi.org/10.22096/hr.2020.121463.1202

چکیده

در زمانی که دین در شکل دادن و تعریف روابط بین جامعه و بین دولت در سراسر جهان قدرت ویژه‌ای را به عهده گرفته است، نیاز به تکامل درک و فهم دین برای مقابله خلاقانه با واقعیت کثرت‌گرایی دینی به عنوان یک ضرورت ... بیشتر در زمانی که دین در شکل دادن و تعریف روابط بین جامعه و بین دولت در سراسر جهان قدرت ویژه‌ای را به عهده گرفته است، نیاز به تکامل درک و فهم دین برای مقابله خلاقانه با واقعیت کثرت‌گرایی دینی به عنوان یک ضرورت مهم مطرح شده است. این مسئله برای مؤمنین نگران و درگیر اجتماعی در تمام ادیان وجود دارد. این مقاله به این موضوع می‌پردازد که برخلاف تصورات کلیشه‌ای گسترده اسلام را می‌توان به عنوان مروج گفت و گو میان ادیان و روابط بین پیروان مذاهب مختلف معرفی کرد. این بحث درمورد کار یک محقق برجسته، فعال و مسلمان هندی، اصغر علی مهندس (انجینیر) است، و بررسی می‌کنیم که چگونه او با منابع اصلی اسلام به منظور توسعه کلام اسلامی در حوزه کثرت گرایی و عدالت اجتماعی سر و کار دارد. با توجه به اینکه امروزه در بسیاری از نقاط جهان درگیری‌ها بین مسلمانان و افراد دیگر ادیان است‌، رویکرد خلاقانه او نسبت به قرآن یک روش جایگزین برای تصور اسلام و احکام اسلامی برای روابط بین مسلمانان و دیگران ارائه می‌دهد. این رویکرد به اسلام، اسلام را به جای ابزاری برای جنگ و خونریزی به عنوان ابزاری برای صلح معرفی کرد که می‌تواند راه‌گشا و الهام بخش برای کار در جهت حل مسالمت‌آمیز بسیاری از درگیری‌ها که در آن مسلمانان درگیر هستند فراهم کند.

فراتر از مدارا: صلح، گفتگو و آزادی مذهبی

جرمی ایگرس

دوره 14، شماره 2 ، مهر 1398، ، صفحه 121-135

https://doi.org/10.22096/hr.2020.121456.1199

چکیده

به طور گسترده پذیرفته شده که آزادی عمل در دین و زندگی بر اساس اعتقادات مذهبی، یک حق اساسی بشر و کلید همزیستی مسالمت‌آمیز در جوامع مذهبی و ملت‌ها است. در این مقاله من به مشکلاتی که ناشی از تعارض میان اعتقادات ... بیشتر به طور گسترده پذیرفته شده که آزادی عمل در دین و زندگی بر اساس اعتقادات مذهبی، یک حق اساسی بشر و کلید همزیستی مسالمت‌آمیز در جوامع مذهبی و ملت‌ها است. در این مقاله من به مشکلاتی که ناشی از تعارض میان اعتقادات مذهبی صادقانه با حقوق دیگران ایجاد می‌شود، خواهم پرداخت.در ایالات متحده، دو وضعیت از این دست مورد توجه گسترده قرار گرفته بود. یک مورد شامل داروسازانی است که از تحویل قرص‌های ضد بارداری خودداری می‌کنند، زیرا آن‌ها معتقدند که استفاده از انواع خاصی از پیشگیری از بارداری، اعتقادات مذهبی مسیحی آن‌ها را نقض می‌کند. مورد دیگر شامل رانندگان تاکسی مسلمان است که به دلایل مشابه از حمل و نقل مسافرهای الکلی خودداری می‌کنند. در پاسخ به چنین درگیری‌هایی، مدارای مذهبی اغلب به عنوان یک راه حل مورد استقبال قرار می‌گیرد. در جامعه غربی، ایده تحمل مذهبی را می‌توان به جان لاک مرتبط دانست و در کارهای فیلسوف سیاسی جان راولز نیز توجه قابل توجهی به تحمل مذهبی مشاهده کرد. در سال‌های اخیر، مدارا به عنوان یک ارزش عمومی که از طریق برنامه‌‌هایی که مدارا را در مدارس دولتی آموزش می‌دهند، پذیرفته شده است. براون استدلال می‌کند که مدارا «چارچوبی فقیرکننده و فقیرنشین است که از طریق آن درگیری‌ها و وقایع داخلی، مدنی و بین‌المللی شکل می‌گیرد ...» تجربه مدارا و تحمل به ناچار یکی از مصادیق تمکین از اجتناب است. هدف مدارا به عنوان حاشیه‌ای، فرومایه، دیگری، در خارج از جامعه، در برخی از روابط عداوت با جامعه ساخته شده است. علاوه بر این، همانطور که دانشمند حقوقی استنلی فیش متذکر می‌شود، دکترین مدارا «عدم مدارا را مشروعیت می‌بخشد و حتی خواستار آن می‌شود زمانی که موضوع عدم تحمل اشخاصی هستند که به دلیل دلبستگی بیش از حد به فرهنگ، به نظر می‌رسد که ناتوان از مدارا هستند» این انتقادات از مدارا چه تأثیر‌ی دارد بر چگونگی بررسی موارد واقعی درگیری بین اعتقادات مذهبی و حقوق دیگران؟ همانطور که وندی براون خاطرنشان می‌کند: «بدیهی است»، اگر این گزینه‌ها باشد، همیشه مدارا کردن آن‌ها بهتر از مدارا نکردن آن‌ها می‌باشد. اما من معتقدم که امکانات مبتنی بر گفتگو فراتر از مدارا هستند. اهمیت گفت و گو توسط اندیشمندان از جمله محمد خاتمی و فیلسوف کوامه آنتونی آپیا از دانشگاه پرینستون، نویسنده کیهان‌شناسی: اخلاق در دنیای غریبه‌ها (W.W. Norton) تأکید شده است. من چنین استدلال می‌کنم که گفت و گوی بین فرهنگ‌های مختلف و حتی بین بخش‌های مختلف جامعه متنوع فرهنگی به چیزی بیش از استدلال منطقی نیاز دارد. در عوض، به مکالمه‌ای عمیق‌تر نیاز دارد که درک تاریخ و زندگی روزمره یکدیگر را توسعه دهد و تلاش کند تا به یک سطح اعتماد و احترام متقابل برسد. در پایان، من در مورد راه‌هایی که این نوع گفتگو بین ایمان‌ها می‌تواند به ایجاد علت صلح کمک کند بحث خواهم کرد.

صلح و وجود فردی

لوئیس وُلچر

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 31-48

https://doi.org/10.22096/hr.2019.105271.1097

چکیده

تا زمانی که قانون وجود دارد هیچ حقوق بشر جهانشمولی برای صلح وجود نخواهد داشت. این به جهت آن است که خشونت قانونی، چه در عمل و چه در تهدید، از دید کسانی که قانون آنها را به اجبار سرکوب می کند، با روابط صلح ... بیشتر تا زمانی که قانون وجود دارد هیچ حقوق بشر جهانشمولی برای صلح وجود نخواهد داشت. این به جهت آن است که خشونت قانونی، چه در عمل و چه در تهدید، از دید کسانی که قانون آنها را به اجبار سرکوب می کند، با روابط صلح آمیز بسیار متضاد است. قانون نمیتواند بدون آنکه عدالت را نقض کند صلح را فقدان خشونت تعریف کند. همان طور که پاسکال میگوید: «عدالت بدون قدرت بیفایده و قدرت بدون عدالت مستبدانه خواهد بود.» هرچند عواقب قانونیِ حوادثی مثل سقوط تخته سنگ و چنگ اندازی شیرها همیشه میتواند به دلایل تاریخی نسبت داده شود، اما تجربه به ما میآموزد که بازیگران حقوقی به طور معمول برای قانونی و مشروع نشان دادن اعمالشان، قانون را بر اساس برخی روایتهای غیر علّی از «حق» و «خوب» پایه گذاری میکنند. بر اساس یک انگاره لیبرالیسم سیاسی که نشانههای آن در اختراع یا (کشف) «من» غیر قابل تقلیل، که فکر میکند آشکار میشود، مشروعیت روایت قانون توسط موضوعات آزاد و عقلانی سیاسی-قانونی اعطا و اخذ میشود. به هر حال در حقیقت، نسبت فلسفی غرب به ما دو ساختار جداگانه برای بحث و بررسی آنچه را که مورد نیاز دو نوع موضوعات عقلانی: پایهای و علّی است، ارائه میدهد. موضوع علّی در رابطه با جهان است. عملکرد استراتژیک از آنجایی که منشا اثر است، از جهان مادی و وجود انسان به عنوان غایت خودشان استفاده میکنند. اما موضوع علّی به خودی خود ایجاد میشود: خواستهها و اقدامات آنها متضمن اثرات تاریخی به وسیعترین معنای کلمه است. چنین فردی با چنین ساختار و سنتی تبدیل به یک مقصود و یک وسیله در حق خود میشود: به طور مثال یک موضوع برای تحقیق و دانش علمی و به طور کلی وسیلهای برای اهداف موضوعات علّی دیگر خواهد بود. از دیدگاه موضوع علّی حقوق بشر نمیتواند وجود داشته باشد که مورد استفاده قرار بگیرد یا به عنوان وسیلهای مورد استفاده باشد.برخلاف موضوع علّی تصور میشود که موضوع پایهای یک منبع واقعی باشد، نه صرفا یک پیوند در زنجیره بینهایت علل و اثرات. در اصطلاح یونانی این موضوع یک آرخه در مقابل آیتیا است. همچنین این منطبق با معنای اصلی لاتین کلمه sub-ject است. موضوع دوم توسط بسیاری از مفاهیم مختلف از جمله نفس (افلاطون)، آزادی (کانت) و روح (هگل) تعریف شده است. در هر صورت، ایده موضوع پایهای کار اصلی خود را در حوزه اخلاقی انجام میدهد: این مفهوم قرار است یک پایه امنی ایجاد کند و توضیح دهد که چگونه موضوع علّی به عنوان یک ظهور مظاعف ممکن است و همچنین به رد نظریه پولوتوس مبنی بر اینکه انسان گرگ انسان است، بپردازد. اگر موضوع علّی بر اساس شیوة حیوانی واکنش نشان میدهد، پس موضوع پایهای به شیوه منطقی حیوانات پاسخ میدهد. اگر موضوع علّی عامل ایجاد اثرات باشد، پس موضوع پایهای ایجاد کننده است و مسئولیت آن اثرات را به عهده میگیرد. با توجه به تمایزات ذکر شده به نظر میرسد مهم ترین مسئله حقوقی و اخلاقی بشر که در قرن بیست و یکم قرار دارد این است که: چگونه قانون و سیاست میتوانند به یکباره، موثر و صرف، قهرآمیز و دلسوزانه، پاسخگو و مسئولیت پذیر باشند؟ به طور خلاصه، آیا ممکن است (با استفاده از ادبیات ظریفِ) کانت، از خود و دیگر انسانها، به طور هم زمان به عنوان غایت و وسیله استفاده کرد؟ اما در اینجا مانند جاهای دیگر در فلسفه، ظاهر میتواند فریبنده باشد. زیرا این سئوال پیش فرضهای زیادی دارد. این مقاله ارتباط قوی بین مفاهیم قبلی موضوعیت و صلح را بررسی میکند. سؤال این نیست که «آیا موضوعات منطقی وجود دارد و آیا میتوانند چیز جدیدی مانند صلح عادلانه پیدا کنند؟» در عوض، سؤال اصلی و حیاتی این مسئله این است که چطور چیزی سست و بیدوام، مانند «ایده» قادر است چیزی را پیدا کند؟ من تلاش خواهم کرد تا تنشهای وحشتناک یا تناقضات بین عدالت و اخلاق، آزادی و مسئولیت، عقل و دلسوزی را پیدا کنم و منشا آن را ردیابی کنم: اراده (یا تمایل) به انکار تراژدی. من ادعا میکنم که مفهوم موضوع پایهای بیانگر یک تلاش ناامیدانه و بدون هدف نسبت به خنثی کردن آگاهی (و فرار از مسئولیت شخصی) از غم و اندوه ذاتی و تراژدی جهان است. عقل و ایمان وجود انسان را با یک بافت نازک از اظهارات پایهای که شامل نهادها و تصاویر است میپوشاند. در بهترین حالت این نمادها و تصاویر تنها محرک هستند: اقداماتی که هرگز به اندازه کافی فاصله وسیع وجودی جداکننده بین موضوع پایهای از موضوع علّی را گسترش نمیدهند. همچنین غایات ما از منظورهایمان، سخنان ما از اعمالها، و به طور کلی از رنجهای انسان از سکولار بیپایان و سفسطه مذهبی که در تلاش برای توجیه آنها هستیم.

قدرت، گفتگو و صلح

مهدی رهبری

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 45-72

https://doi.org/10.22096/hr.2016.25544

چکیده

انسان‌ها به منظور دستیابی به صلح و جلوگیری از خشونت به عنوان آرزوی دیرین خود، تاکنون شیوه‌های مختلفی را آزموده‌اند که از جمله می‌توان به تقویت وجدان فردی، قانونگذاری، تأسیس نهادهای مجری قانون، تأسیس ... بیشتر انسان‌ها به منظور دستیابی به صلح و جلوگیری از خشونت به عنوان آرزوی دیرین خود، تاکنون شیوه‌های مختلفی را آزموده‌اند که از جمله می‌توان به تقویت وجدان فردی، قانونگذاری، تأسیس نهادهای مجری قانون، تأسیس نهادهای مدنی و بین‌المللی اشاره نمود. گرچه توجه به چنین مواردی از اهمیت اساسی برخوردار است و می‌تواند به کاهش خشونت کمک نماید، اما تاکنون در عرصه عمل هرگز نتوانست به ایجاد صلح پایدار و جلوگیری از تضییع حقوق افراد بشر بیانجامد. در این میان، یکی از شیوه‌هایی که می‌تواند به طور قابل توجه‌ای به کاهش خشونت‌ها کمک نماید و امروزه تحت تأثیر گسترش فضای جهانی و تعامل میان افراد و ملت‌ها نیز بیشتر از سوی محافل علمی مورد توجه قرار گرفته است، «گفتگو» می‌باشد. گفتگو و یا عقلانیت بین‌الاذهانی با تأکید بر هم زبانی در مقابل عقلانیت ابزاری، زمینه‌های صلح، تفاهم و قدرت مبتنی بر توافق و اجماع را در مقابل قدرت مبتنی بر سلطه و خشونت فراهم می‌سازد. آنچه در این مقاله به بررسی آن خواهیم پرداخت، رابطه میان قدرت به عنوان یک امر کلی و دارای شمولیت (که همه حوزه و سطوح فردی و جمعی را در بر می‌گیرد) با گفتگوست و اینکه چگونه این فرآیند می‌تواند به ایجاد صلح کمک نماید. در این باره دیدگاه اندیشمندان مختلف را در رابطه با اهمیت و آثار گفتگو مورد تحلیل قرار داده و در نهایت مدلی از قدرت مبتنی بر اجماع و گفتگو را که می‌تواند به صلح پایدار (چه در عرصه داخلی و چه جهانی) بیانجامد ارائه خواهیم نمود.

صلح، عدالت و دمکراسی در پرتو حکمرانـی مطلـوب

حسام نقیبی مفرد

دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 91-108

https://doi.org/10.22096/hr.2016.25546

چکیده

تحقق الگوی حکمرانی مطلوب، ضمن ارتقاء عدالت از طریق افزایش شفافیت، پاسخگویی و اِعمال حاکمیت قانون و نیز تقویت دمکراسی می‌تواند عامل مهمی در ایجاد و ارتقاء صلحی پایدار محسوب شود. همچنین مشارکت‌جویی افراد ... بیشتر

برابری: اساس حکومت قانون و صلح

محمدرضا ویژه

دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 89-104

چکیده

مفاهیم حقوقی بسان زنجیره‌ای به یکدیگر وابسته‌اند و از این روی، بدیهی است در تحلیل کلان هر یک از آن‌ها از دیگر مفاهیم بی‌نیاز نخواهیم بود. حکومت قانون از نظریه‌های نوین حقوق عمومی و از مبانی آن به شمار ... بیشتر مفاهیم حقوقی بسان زنجیره‌ای به یکدیگر وابسته‌اند و از این روی، بدیهی است در تحلیل کلان هر یک از آن‌ها از دیگر مفاهیم بی‌نیاز نخواهیم بود. حکومت قانون از نظریه‌های نوین حقوق عمومی و از مبانی آن به شمار می‌رود. وجود این نظریه موجب دگرگونی مفاهیم حقوق عمومی و نیز تعامل سهل‌تر آن‌ها با مفاهیم فلسفی و بین‌المللی شده است. بنابراین در تحلیل کلان حقوق بنیادین یا صلح، به عنوان مفاهیمی کلیدی، ناچار از تبیین ارتباط آن‌ها با حکومت قانون خواهیم بود. تحقق حکومت قانون به عنوان یکی از شاخص‌های جامعة مدرن مستلزم تحقق عناصری است که آن را تشکیل می‌دهند. یکی از این عناصر حمایت از حقوق بنیادین است که بسیاری از اصول حاکم بر حقوق عمومی را توجیه می‌کند. در عین حال، حمایت از حقوق بنیادین خود نیازمند مقدماتی است که برابری و امنیت حقوقی از آن جمله‌اند. در این میان برابری نقش بسیار مهم‌تری را ایفاء می‌کند. زیرا در عرصة داخلی فقدان برابری به حمایت از حقوق بنیادین آسیبی عمده وارد می‌آورد و در عرصة حقوق بین‌الملل نیز با تحقق صلح و شیوه‌های گوناگون تقویت آن ارتباط می‌یابد. اما چرا از میان عناصر حکومت قانون برابری را برای تحلیل ارتباط با مفاهیم دیگر برگزیده‌ایم؟ به یقین کارکرد چند جانبة برابری و ارتباط عمیق آن با دیگر مفاهیم دلیل عمدة این گزینش قلمداد می‌شود. می‌دانیم که اصل برابری در حقوق عمومی به مثابة ابزاری برای تحقق عدالت اجتماعی به کار گرفته می‌شود. کارکرد دوگانة برابری در حکومت قانون و نیز عدالت اجتماعی به گونه‌ای است که می‌توان گفت که این نهاد به مثابه پل ارتباطی عناصر تشکیل‌دهندة حکومت قانون و عدالت اجتماعی به شمار می‌رود. ارکان تشکیل‌دهندة برابری در سطح بین‌المللی نیز نمود می‌یابند و کارکرد داخلی اصل برابری در داخل دولت - کشورها می‌تواند به مثابه الگویی برای اعضای جامعه بین‌المللی قرار گیرد. بی‌گمان، روابط مبتنی بر برابری در رابطةدولت - کشورها به تقویت صلح منتهی خواهد شد. پس برابری به عنوان عنصری بنیادین می‌تواند در ارتباط میان حکومت قانون و صلح نیز در جامعه و در سطح کلان بین‌المللی مؤثر باشد. بنابراین، پرسش اساسی ما در این مقال این خواهد بود که در وهلة نخست جایگاه برابری در حکومت قانون کجاست. در وهلة دوم به کارکرد برابری به عنوان برآیند عدالت اجتماعی می‌پردازیم و ارتباط آن را با حکومت قانون می‌کاویم. بدیهی است که تطبیق برابری و عدالت اجتماعی در حقوق غرب و حقوق اسلامی در این رهگذر بی‌فایده نخواهد بود. سرانجام تبیین ارتباط دو مفهوم فوق با صلح و نقش برابری به عنوان حلقة واسط آن‌ها بخش پایانی این تحلیل را تشکیل خواهد داد.

صلح، عدالت و دموکراسی در جوامع چندقومیتی (متکثر): دموکراسی توافقی با تأکید بر مقایسه تطبیقی کشورهای بوسنی هرزگوین و عراق

ستار عزیزی

دوره 09، شماره 2 ، دی 1393، ، صفحه 23-48

چکیده

برقراری و تامین صلح، عدالت و دموکراسی در جوامع انسانی ؛ امری است که تحصیل آن به دلیل وجود شکافهای اقتصادی و اجتماعی با مشکلاتی جدی روبروست. تردیدی نیست که وجود تفاوتهای فرهنگی و قومی بر مشکلات فوق الذکر ... بیشتر برقراری و تامین صلح، عدالت و دموکراسی در جوامع انسانی ؛ امری است که تحصیل آن به دلیل وجود شکافهای اقتصادی و اجتماعی با مشکلاتی جدی روبروست. تردیدی نیست که وجود تفاوتهای فرهنگی و قومی بر مشکلات فوق الذکر خواهد افزود و شکاف را متراکم می‌سازد. در نتیجه، طبیعی است که معیارها، تکنیکها و قواعد مربوط به استقرار صلح، عدالت و دموکراسی در جوامع چند قومیتی در مقایسه با جوامع همگن و بسیط متفاوت خواهد بود.مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که آمار درگیریها، تنشها و مخاصمات داخلی بسیار بیشتر از درگیریهای بین المللی است. اختصاص نزدیک به سه چهارم تعارضات و مخاصمات روی داده در سال 2013 میلادی نشان از این واقعیت دارد که جامعه بین المللی می‌بایست توجه بیشتری به رفع تنشها و بحرانها در عرصه‏ی داخلی و میان جوامع بشری نشان دهد. در این میان بخش قابل توجهی از تعارضات و مخاصمات داخلی کشورها به جوامعی اختصاص دارد که چند قومیتی هستند.در این مقاله‏، تلاشهای انجام شده برای تامین عدالت و دموکراسی و در نتیجه ایجاد و تثبیت صلح در جوامع چند قومیتی مورد بررسی قرار می‏گیرد. فرضیه‏ی نگارنده آن است که در جوامع چند ملیتی و چند قومیتی عمیقاً تقسیم شده ؛ سیستم دموکراسی توافقی؛ تنها راه حلّ ممکن و مطلوب برای اداره آنها و تامین کننده عدالت، صلح و دموکراسی خواهد بود.مطالعه‏ی جوامع چند قومیتی در دو قاره‏ی متفاوت ( عراق و بوسنی ) به این دلیل صورت می‏گیرد که فرضیه‏ی نگارنده به بوته‏ی آزمایش گذاشته شود.

صلح، عدالت و دموکراسی در جوامع چندقومیتی (متکثر): دموکراسی توافقی با تأکید بر مقایسه تطبیقی کشورهای بوسنی هرزگوین و عراق

ستار عزیزی

دوره 09، شماره 1 ، فروردین 1393، ، صفحه 23-48

چکیده

برقراری و تامین صلح، عدالت و دموکراسی در جوامع انسانی ؛ امری است که تحصیل آن به دلیل وجود شکافهای اقتصادی و اجتماعی با مشکلاتی جدی روبروست. تردیدی نیست که وجود تفاوتهای فرهنگی و قومی بر مشکلات فوق الذکر ... بیشتر برقراری و تامین صلح، عدالت و دموکراسی در جوامع انسانی ؛ امری است که تحصیل آن به دلیل وجود شکافهای اقتصادی و اجتماعی با مشکلاتی جدی روبروست. تردیدی نیست که وجود تفاوتهای فرهنگی و قومی بر مشکلات فوق الذکر خواهد افزود و شکاف را متراکم می‌سازد. در نتیجه، طبیعی است که معیارها، تکنیکها و قواعد مربوط به استقرار صلح، عدالت و دموکراسی در جوامع چند قومیتی در مقایسه با جوامع همگن و بسیط متفاوت خواهد بود. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که آمار درگیریها، تنشها و مخاصمات داخلی بسیار بیشتر از درگیریهای بین المللی است. اختصاص نزدیک به سه چهارم تعارضات و مخاصمات روی داده در سال 2013 میلادی نشان از این واقعیت دارد که جامعه بین المللی می‌بایست توجه بیشتری به رفع تنشها و بحرانها در عرصه‏ی داخلی و میان جوامع بشری نشان دهد. در این میان بخش قابل توجهی از تعارضات و مخاصمات داخلی کشورها به جوامعی اختصاص دارد که چند قومیتی هستند. در این مقاله‏، تلاشهای انجام شده برای تامین عدالت و دموکراسی و در نتیجه ایجاد و تثبیت صلح در جوامع چند قومیتی مورد بررسی قرار می‏گیرد. فرضیه‏ی نگارنده آن است که در جوامع چند ملیتی و چند قومیتی عمیقاً تقسیم شده ؛ سیستم دموکراسی توافقی؛ تنها راه حلّ ممکن و مطلوب برای اداره آنها و تامین کننده عدالت، صلح و دموکراسی خواهد بود. مطالعه‏ی جوامع چند قومیتی در دو قاره‏ی متفاوت ( عراق و بوسنی ) به این دلیل صورت می‏گیرد که فرضیه‏ی نگارنده به بوته‏ی آزمایش گذاشته شود.

نسبت میان عدالت، دموکراسی و صلح در جمهوری افلاطون

حسن فتحی

دوره 04، شماره 2 ، آذر 1388، ، صفحه 3-20

چکیده

جمهوری افلاطون بیتردید یکی از تأثیرگذارترین نوشتهها در تاریخ فلسفه و مخصوصاً در فلسفه سیاست است. در عین حال که تقریباً همه شاخههای فلسفه از هستیشناسی و معرفتشناسی گرفته تا علمالنفس و ... بیشتر

همبستگی؛ پیوند صلح و دوستی

سیدمحسن علوی‌پور؛ مرتضی بحرانی

دوره 04، شماره 2 ، آذر 1388، ، صفحه 21-40

چکیده

«دوستی» از جمله فضیلت‌های بنیادین در اندیشه سیاسی کلاسیک بوده است که حتی فضیلت‌های مهمی چون عدالت را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌داد. با ظهور اندیشه‌ مدرن و بروز گسست معرفت‌شناختی، دوستی به محاق ... بیشتر

تدابیر پیشگیرانه دین اسلام از خونریزی و جنگ مسلمانان با غیرمسلمانان

محمدرسول آهنگران

دوره 04، شماره 2 ، آذر 1388، ، صفحه 41-56

چکیده

دین مقدس اسلام از همان آغاز جهت برقراری صلح و آرامش و آنچه که امروزه بشر به اهمیت آن بیشتر پی برده یعنی تدابیر پیشگیرانه، توجه داشته و بر اساس آن سعی نموده تا از بسیاری از نزاع‌های میان مسلمانان و غیرمسلمانان ... بیشتر

نقش وحی و تعالیم دینی در نظام حقوق بشر: امنیت و صلح جهانی

محمود قیوم زاده

دوره 04، شماره 1 ، خرداد 1388، ، صفحه 49-64

چکیده

صلح و امنیت یکی از دغدغه‌های همیشگی بشر می‌باشد. زیربنای امنیت و آسایش را باید در مبانی فکری و ایده‌ای جست. طراحان حقوق بشر جهانی به دور از مبانی دینی به میدان رقابت وارد شده و در این جهت حرکت کرده‌اند. ... بیشتر

دوره 17 (1401)

دوره 16 (1400)

دوره 15 (1399)

دوره 14 (1398)

دوره 13 (1397)

دوره 12 (1396)

دوره 11 (1395)

دوره 10 (1394)

دوره 09 (1393)

دوره 08 (1392)

دوره 07 (1391)

دوره 06 (1390)

دوره 05 (1389)

دوره 04 (1388)

دوره 03 (1387)

دوره 02 (1386)

دوره 01 (1385)

کلیدواژه‌ها = صلح

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده