دوفصلنامۀ بین‌المللی حقوق‌بشر

مقاله پژوهشی

جماعت گرایی بین متن و زمینه

سید صادق حقیقت

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1399، صفحه 5-18

https://doi.org/10.22096/hr.2020.139365.1257

چکیده

جماعت گرایی به عنوان یکی از مکاتب مهم فلسفه سیاسی شناخته میشود. در واقع، این عنوانی است که اساًساً مخالفان ایشان به آنها عطا کرده اند. در عین حال، مفاهیمی همچون «جماعت»، «سنت» و «خود» ... بیشتر

مقاله پژوهشی

آیا سیستمی از حقوق بشر در شریعت وجود دارد؟

رضا اسلامی

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1399، صفحه 19-36

https://doi.org/10.22096/hr.2020.521266.1275

چکیده

در این مقاله چارچوبی برای ارزیابی شریعت در قانون اسلامی به توجه به حقوق بشر بین المللی ارائه میشود. در این مقاله چنین استدلال میشود که برخی از معیارهای جهانی حقوق بشر و آزادی ها، بر اساس آنچه ... بیشتر

مقاله پژوهشی

تولد ناشی از تجاوز؛ حق اخلاقی فرزند برای شکایت از مادر

علیرضا ملکی

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1399، صفحه 37-52

https://doi.org/10.22096/hr.2020.522128.1280

چکیده

حق قانونی و حق اخلاقی برای شکایت از یک طرف دعوا همواره با همدیگر منطبق نیستند. طبیعی است در مواردی که حقوق قانونی تعیین نشده، بتوان این حق اخلاقی را برای فرد معتبر دانست که نسبت به رفتاری که خارج از چهارچوب‌های ... بیشتر

مقاله پژوهشی

حقوق بشر به عنوان انصاف: زمینه مشترک برای ادغام تعهدات مذهبی و حقوق بشر

محمد مهدی مجاهدی

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1399، صفحه 53-66

https://doi.org/10.22096/hr.2020.45887

چکیده

این مقاله این پرسش اصلی را پی می‌گیرد که چگونه می‌توان از جهان‌شمولی حقوق بشر در عالم مقال چندفرهنگ‌گرایانه‌ی روزگار مدرن متأخر و پسامدرن سخن گفت. با بررسی این پرسش، این مقاله شرایط و حدود امکان اندیشیدن ... بیشتر

مقاله پژوهشی

موقعیت جامعه مسلمانان و آموزش اسلامی در مدارس دولتی : نمونه آلمانی

ایرنه اشنایدر

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1399، صفحه 67-80

https://doi.org/10.22096/hr.2020.45882

چکیده

آزادی دین به معنای آزادی عقیده و مظاهر دینی، در آموزش و تمرین و عبادت و رعایت آن یکی از حقوق اساسی بشر است که در ماده 18 اعلامیه جهانی حقوق بشر مندرج شده است. آزادی دین به این معنا حقی مهم تلقی میشود که ... بیشتر آزادی دین به معنای آزادی عقیده و مظاهر دینی، در آموزش و تمرین و عبادت و رعایت آن یکی از حقوق اساسی بشر است که در ماده 18 اعلامیه جهانی حقوق بشر مندرج شده است. آزادی دین به این معنا حقی مهم تلقی میشود که نقشی مهم در برقراری صلح اجتماعی در جامعه دارد. آلمان به‌عنوان یک کشور سکولار و دارای پیوند تاریخی با دین مسیحیت، این حق آزادی دینی را در ماده 4 قانون اساسی تثبیت کرده است. طبق ماده 3/7، آموزش دینی در مدارس دولتی مطابق با جوامع دینی و معمولاً به‌وسیلۀ کلیساهای کاتولیک و پروتستان و همچنین از سوی جامعه یهودیان انجام میشود. 3.2 میلیون مسلمان از ترکیه، کشورهای عربی و ایران در آلمان زندگی میکنند. بیشتر این مسلمانان قصد بازگشت به کشورهای بومی خود را ندارند و در آلمان اقامت خواهند داشت. آنها از آزادی دینی به معنای یادشده لذت میبرند. در این نوشتار، به این پرسش میپردازم که چگونه مظاهر دینی مسلمانان در آلمان «در امر تعلیم، عمل، عبادت و رعایت آن» انجام میشود. من بر آموزش دینی آنها تمرکز خواهم کرد و می‌کوشم تا به این پرسش‌ها پاسخ دهم: تعلیم و تربیت اسلامی در آلمان، در یک کشور سکولار به چه معناست؟ چه کسی و چگونه آن را فراهم می‌کند؟ تفاوت آن با آموزش دینی در کشورهای اسلامی چیست؟ توسط جامعه آلمانی چگونه دیده میشود؟در دو سطح ملی و بین المللی به این پرسش‌ها پاسخ خواهم داد. در سطح ملی، تلاش آشکار دولت آلمان برای ادغام اقلیت مسلمان به‌عنوان یک گروه دینی در دولت آلمان دیده میشود. به همین دلیل، وزیر آلمان، ولفگانگ شوئبل، در سال 2006 تشکیل جلسه داد و از حقوقدانان، محققان مطالعات اسلامی و نمایندگان جوامع مختلف مسلمان و همچنین اشخاص مستقل برای صحبت درباره وضعیت مسلمانان در آلمان دعوت کرد. پرسش باقی‌مانده این است که چگونه گروه های مختلف اسلامی متشکل از مسلمانان با زمینه های مختلف اجتماعی، سیاسی و مذهبی و از کشورهای مختلف مانند ترکیه، کشورهای عربی، ایران و افغانستان با سنت‌های ملی اسلامی مختلف می توانند بستر مشترک اعتقادات مذهبی اسلامی را در یک کشور سکولار پیدا کنند. با تأسیس شورای هماهنگی (Koordinierungsrat) مسلمانان در آلمان، در آوریل 2007، برخی از سازمان های بزرگ اسلامی سعی در ایجاد ساختار مشترک برای نمایندگی همه مسلمانان داشتند. تاکنون این سازمان از سوی دولت آلمان به‌عنوان نماینده رسمی همه مسلمانان به رسمیت شناخته نشده، اما بحث ها در «Islamkonferenz» هنوز به پایان نرسیده است و همچنان ادامه دارد.یکی از اهداف اصلی تشکل های مسلمان، به دست آوردن حق برگزاری دوره های دینی اسلامی در مدارس دولتی آلمان است؛ درحالی‌که در سطح ملی، ادغام اسلام به‌عنوان یک دین در سیستم سکولار مورد بحث قرار گرفته است. در سطح محلی، هم‌اکنون آموزش دینی در پروژه های مختلف در بسیاری از مدارس دولتی منتخب در آلمان و همچنین در مساجد محلی در حال انجام است. آموزش مذهبی در مساجد با الگوبرداری از مساجد در «Goettin-gen» -یک شهر کوچک دانشگاهی در آلمان مرکزی- مورد بحث قرار خواهد گرفت. در گوتینگن دو مسجد اصلی وجود دارد: یکی متعلق به جامعه ترک (دیتیب) و دیگری مسجد عرب.اگر من مفهوم تربیت دینی را که در مسجد اعراب ارائه شده است با توجه به محتوای آن و نحوه آموزش آن به کودکان، خواه متناسب با آموزش کلاسیک اسلامی و هم مفاهیم، اعتقادات، آیین ها و اعمال عبادی ترسیم کنم، آیا برای کودکانی که در یک زمینه کاملاً سکولار بزرگ می شوند مهم تلقی می شود؟ سرانجام، من این روش را در سطح محلی با تلاش های انجام‌شده در سطح ملی مقایسه خواهم کرد و درباره چگونگی قضاوت این تلاش های مختلف به‌وسیله جامعه آلمان، بحث خواهم کرد.

مقاله پژوهشی

دین و اجرای حقوق بشر در شرایط ضد تبعیض

سیمون امرت

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1399، صفحه 81-98

https://doi.org/10.22096/hr.2021.532112.1328

چکیده

از آنجا که تصور می شود حقوق بشر برای همه انسان ها برابر است و هرگونه اختلاف اجتماعی را کنار می گذارد، باید راه هایی برای آموزش جمعیت در امور حقوق بشر یافت. یکی از راه های آموزش حقوق بشر دین است. دین ... بیشتر از آنجا که تصور می شود حقوق بشر برای همه انسان ها برابر است و هرگونه اختلاف اجتماعی را کنار می گذارد، باید راه هایی برای آموزش جمعیت در امور حقوق بشر یافت. یکی از راه های آموزش حقوق بشر دین است. دین پیوند بین افراد یک جامعه است که به تفاوت های اجتماعی و آموزشی اهمیت نمی دهد. برای اعتقاد و اعتراف به یک دین نیازی به تحصیلات عالی نیست. اما در زمان ناامنی، به عنوان مثال در جنگ ها یا فجایع، مردم بیشتر از زمان صلح، مذهبی هستند و از رهبران مذهبی خود درخواست کمک و مشاوره اخلاقی دارند. با شرکت در مراسم مذهبی، مردم نه تنها در مورد امور مذهبی بلکه در مورد موارد سیاسی نیز مطلع می شوند زیرا نهادهای مذهبی مکانی برای تبادل دانش نیز هستند. رهبر مذهبی نقش مهمی را ایفا می کند زیرا او می تواند تأثیر زیادی بر روی توده هایی با تحصیلات پایین بگذارد. رهبر مذهبی با استفاده از روش های موثر می تواند به اجرای حقوق بشر در جامعه کمک کند. از آنجا که روش های مختلفی برای آموزش بین فرهنگی در امور حقوق بشر وجود دارد، می خواهم توضیح دهم که چگونه آموزش بین دینی در امور حقوق بشراز فعالیت های ضد تعصبی حمایت می کند. پایه و مبنای این مفهوم ضد تعصب در اصل در آفریقای جنوبی ایجاد شده و هدف آن رفع کلی تبعیض از قبیل تبعیض جنسی، نژادپرستی، سلسله مراتب شمال-جنوب و غیره است. تمرکز این نوشتار بر روی حساسیت بخشیدن به خود و شروع یک فرایند یادگیری مادام العمر برای زندگی با آگاهی از تعصبات موجود و ایجاد تحمل در جامعه است. مفهوم ضد تعصب مستقیماً با مکانیسم تبعیض در ارتباط است و بنابراین برای زمینه های آموزشی که شامل نهادهای مذهبی است، مفید و مناسب است. رهبر مذهبی توسط این آموزش قادر به کار با تمام گروه های کودکان و بزرگسالان یا مردان و زنان است و می تواند این افراد را به سمت تجربه احساسی خودشان سوق دهد. با توسعه این روش، رفتارهای غیر تبعیض آمیز در زندگی شخصی و کار ایجاد میشود. دینی که با روش ضد تعصب همراه باشد، نشان می دهد که جامعه چه فرصت هایی برای مبارزه با تبعیض کمتر برای همه افراد جامعه است و در نهایت به اجرای حقوق بشر کمک می کند.

مقاله پژوهشی

تشیع و چشم انداز دموکراسی اسلامی؛ راه های تأمین صلح و حقوق بشر

لیزوته آبید

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1399، صفحه 99-116

https://doi.org/10.22096/hr.2020.45886

چکیده

دموکراسی واژهای است که بسیار مورد استفاده و سوءاستفاده قرار گرفته است. به‌عنوان ساختار احتمالی سازمان سیاسی، مفاهیم دموکراتیک در کشورهای اسلامی بسیار مورد بحث و بررسی است. دموکراسی در معنای غربی ... بیشتر دموکراسی واژهای است که بسیار مورد استفاده و سوءاستفاده قرار گرفته است. به‌عنوان ساختار احتمالی سازمان سیاسی، مفاهیم دموکراتیک در کشورهای اسلامی بسیار مورد بحث و بررسی است. دموکراسی در معنای غربی با «دموکراتیزه کردن» خاورمیانه همراه شده است که در واقع جنگ و اشکال مختلف سلطه خارجی را به مناطق مهم این منطقه حساس وارد کرده است. بااین‌حال، تاکنون ساختارهای دموکراتیک در کشورهای مسلمان یک استثنا بوده است. به دلیل تحولات تاریخی در طول قرون گذشته، به نظر میرسد برای دموکراسی در فرهنگ خاورمیانه، پشتوانه نظری وجود ندارد. این تعجب‌آور است؛ زیرا اسلام از آغاز، الگوی شورا (مشورت) را ارائه داده است که میتواند و باید برای خدمت به حاکمیت مدرن توسعه یابد. به‌ویژه، تشیع میتواند از طریق تفاسیر و توضیحاتی که برای شکل‌گیری و اجرای دموکراسی اسلامی مناسب است، پشتوانه دینی ارائه دهد. در نامه امام علی(ع) به مالک اشتر، طرح کلی و زیبایی ازآنچه امروز «حکمرانی خوب» نامیده میشود، می‌یابیم. افزون بر این، تشیع امامت مهدی(ع) را به‌عنوان یک قاعده عادلانه فرض میکند. در غیاب امام زمان مردم ‌سالاری اسلامی باید با مشارکت کامل مسلمانان اجرا شود، اما چگونه می توان یک کشور مسلمان مدرن را به‌صورت دموکراتیک سازمان‌دهی کرد؟ افزون بر دولت و کارگر و مجلس یا پارلمانی که بر اساس انتخابات تشکیل شده باشد، تخصص علمای دینی نیز لازم است؛ علمای دانشمندی که توانایی اجتهاد داشته باشند تا بتوانند پاسخگوی نیازهای زندگی امروز و در پی آن، تغییرات اجتماعی مداوم باشند. در یک حکومت اسلامی، دوره انتظار حضرت مهدی(ع) نیازمند مشارکت فعال مردم است؛ زیرا تا آمادگی گسترده‌ای برای حمایت از هدف خیر وجود نداشته باشد، ایشان ظهور نمی‌کنند. این مشارکت یکی از حقوق اساسی بشر و همچنین وظیفه زن و مرد است. بنابراین، هر فردی باید این فرصت را داشته باشد که آگاهی اخلاقی، دینی و فرهنگی و آگاهی اجتماعی و سیاسی خود را از طریق آموزش و خودآموزی توسعه دهد تا شهروندان در چهارچوب اسلام، مسئولیت‌های اجتماعی و دموکراتیک خود را انجام دهند.

مقاله پژوهشی

دموکراسی ستیزه جو: بازبینی نظریه لونشتاین

کاترین کاونا

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1399، صفحه 117-124

https://doi.org/10.22096/hr.2021.532114.1329

چکیده

حق نو ظهور دموکراسی (به عنوان مثال فرانک، تی) در حقوق بین الملل از یک ترکیب لیبرال و دموکراتیک طرفداری میکند. با این وجود، همانطور که عبدالکریم سروش استدلال میکند، لیبرالیسم و دموکراسی با هم آمیخته ... بیشتر

مقاله پژوهشی

ایجاد تفاهماتی برای صلح، عدالت و حقوق بشر

لیندا بریسکمن

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1399، صفحه 125-136

https://doi.org/10.22096/hr.2020.45885

چکیده

همزیستی مسالمت‌آمیز یک آرمان جهانی، اما دست‌نیافتنی است. به‌رغم جستجوی ابزار برای ایجاد جهانی صلح‌آمیز، درگیری میان ملت ها و درون ملت ها همچنان ادامه دارد. پرورش صلح موضوعی است که علما، رهبران ... بیشتر همزیستی مسالمت‌آمیز یک آرمان جهانی، اما دست‌نیافتنی است. به‌رغم جستجوی ابزار برای ایجاد جهانی صلح‌آمیز، درگیری میان ملت ها و درون ملت ها همچنان ادامه دارد. پرورش صلح موضوعی است که علما، رهبران مذهبی و سیاستمداران ذهن خود را به آن معطوف می کنند، اما با وجود این توجه، این پارادوکس باقی می ماند که شواهد کمی درباره کاهش درگیریهای محلی و جهانی وجود دارد. در حالت ایده آل، کلید ارائه راه‌حل را می‌توان در اصول اصلی ادیان و سنت های فرهنگی جهان و در ذهن برخی از صداهای بزرگ فلسفه دوران گذشته و مدرن یافت. متأسفانه این اصول اغلب در سیستم های آموزشی که تلاش های محدودی برای تشویق جوانان به تفکر محلی و جهانی درباره عدالت اجتماعی، صلح و حقوق بشر انجام می شود، وجود ندارد. بسیاری از روش های فعلی انتقال دانش حقوق بشر و صلح محدود است و تنها بر جنبه حقوقی و اسناد بین المللی، مانند اعلامیه جهانی حقوق بشر (UDHR) تأکید شده است. «UDHR» سندی الهام‌بخش است؛ زیرا مبنای آن برآمده از تعهد به بشریت است، اما پذیرش غیر انتقادی آن، انتقادات درباره سلطه غرب را نفی میکند. قطعاً جستجوی صلح و عدالت اجتماعی محدودیت هایی خواهد داشت، مگر اینکه بشر راهی پیدا کند که بتواند با تنش میان رویکردهای جهانی و نسبی‌گرایی به حقوق بشر، دست‌وپنجه نرم کند. این نوشتار ایجاد مفاهیم حقوق بشری فراتر از چهارچوب‌های قانونی برای کشف چگونگی استناد به مفاهیم حقوق بشر از طریق آموزش برای کاهش جهل، تعصب، عدم تحمل مذهبی و ترس را که از اهداف همزیستی مسالمت‌آمیز هستند، بررسی میکند. همچنین، مسئولیت در قبال دیگران را بررسی میکند؛ نوعی مسئولیت که در برخورد فرهنگ ها و درگیری میان ملت ها مشهود نیست. این نوشتار طرح و برنامه ای را برای درک حقوق بشر بر اساس رویکردهای فلسفی، سیاسی، تاریخی، انسان‌شناسی، حقوقی و عملی حقوق بشر پیشنهاد می کند. که شامل ایجاد ارتباط بین نظریه و عمل است و عبارت است از: مشارکت در آموزش انتقادی از طریق فرایند گفتگو و تحقیق مشترک، آشنایی با ریشه‌های تاریخی حقوق بشر و کاربرد آن‌ها و درک اینکه مفاهیم حقوق بشر در هر سنت فرهنگی و مذهبی یافت می‌شود برای دفاع از این الگو، نمونه هایی را ارائه می دهد که موانع و چشم‌اندازهای موجود را نشان می دهد. در این راستا، اقداماتی را که در برنامه کارشناسی ارشد حقوق بشر دانشگاه کرتین در استرالیا انجام میشود به‌عنوان مدلی که ممکن است با دیگر زمینه ها سازگار باشد، معرفی می کند. در پایان، پیشنهادهایی برای روش های عملی که با آن می توان این طرح را به اجرا گذاشت، ارائه می‌گردد؛ ازجمله: تعهد آموزشی مادام‌العمر به حقوق بشر از طریق درک تاریخی و فلسفی، گفتگوی میان ادیان و تبادلات فرهنگی.

مقاله پژوهشی

نافرمانی مدنی برای احترام به قانون و حقوق بشر

مارتا کونکا

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1399، صفحه 137-152

https://doi.org/10.22096/hr.2020.45881

چکیده

فردی که قانونی را نقض می‌کند و وجدانش به او می‌گوید که این کار ناعادلانه است و کسی که مجازات حبس را می پذیرد تا وجدان جامعه درباره اقدام ناعادلانه خود را بیدار سازد، در واقع بالاترین درجه از ادای احترام ... بیشتر فردی که قانونی را نقض می‌کند و وجدانش به او می‌گوید که این کار ناعادلانه است و کسی که مجازات حبس را می پذیرد تا وجدان جامعه درباره اقدام ناعادلانه خود را بیدار سازد، در واقع بالاترین درجه از ادای احترام به قانون را ابراز کرده است.مارثا لوتر کینگ، ج ردر این نوشتار، نظریه ها و عواملی بحث می شود که دلالت دارند هنگام اجرای تغییرات ضروری و لازم‌الاجرا برای بهبود حوزه سیاسی و حوزه عمومی اجتماعی، پدیده نافرمانی مدنی یکی از قدرتمندترین و تأثیرگذارترین ابزارهای جامعه دموکراتیک است. در نخستین بخش به تعریف دقیق، اما مرسوم و متعارف نافرمانی مدنی پرداخته می شود که از سوی جان رالز در تئوری عدالت مطرح شده است. با توجه به این تعریف و شرایط کلی که اقدامات انجام‌شده در چهارچوب نافرمانی مدنی قابل توجیه باشد، تجزیه و تحلیل خود را بر دو جنبه اصلی مفهوم مورد بحث متمرکز خواهم کرد. در آغاز، درباره نافرمانی مدنی بحث خواهم کرد که در اصل یک عمل غیرقانونی است، اما به‌گونه‌ای متناقض، بالاترین احترام را برای قانون مثبته توسط شخصی که اقدام به نافرمانی مدنی می کند، از طریق تسلیم شخص در برابر قضاوت قانون که مورد اعتراض فرد است، بیان می‌کند. به‌این‌ترتیب، نافرمانی مدنی خود را به‌عنوان پدیدهای نشان می دهد که عدم شناسایی به‌وسیله قانون (قانونی نبودن)، دارای قدرت فوق قانونی لازم برای اعمال تغییرات در سیستم حقوقی ناعادلانه یا مقررات خاص ناعادلانه است. در بخش دوم اشاره خواهم کرد که نافرمانی مدنی، به‌عنوان یک عمل عمومی که مردم انجام می دهند (مشمول قانون خاص)، بیانگر اراده آنان است و بنابراین، (به‌خودی‌خود) در مواردی که در تضاد با منافع شخصی آنها باشد، نمی تواند به‌وسیله آنها مورد استفاده قرار بگیرد، اما همیشه از سوی «حس مشترک عدالت» (رالز) پشتیبانی می شود. از این فرض نتیجه میگیرم که حقوق بشر بین‌المللی، بر اساس ادعای طرفداران آن، یکی از اهداف اصلی فعالیت سیاسی در دهه اخیر است و باید از آن به روش نافرمانی مدنی حمایت شود. در بخش آخر، تعریف رالزین را به روشی بسیار گسترده تر و مرتبط‌تر، در مورد دنیای جهانی‌شدۀ امروزه مقایسه خواهم کرد.در این جهان، دولت های ملی هنگامی‌که با حوزه عمومی فراملی مواجه می شوند، به‌عنوان تنها بازیگر سیاسی متوقف می شوند و بنابراین، درک نافرمانی مدنی به‌عنوان یک عرصه عرضی مخالفت عمومی ارائه‌شده از سوی رولان بلیکر (2000) مناسب‌تر است. در این تعریف، نافرمانی مدنی نه‌تنها به ابزاری سیاسی برای موضوعات خاص یک جامعه تبدیل می‌شود، بلکه به ابزاری تبدیل می شود که به نام ارائه و تحمیل احترام به حقوق بشر بین‌المللی، به‌رغم تمام پارادایم‌های سنتی اجتماعی و مرزهای ملی، برای بسیج کردن بین المللی ابزارها و افراد استفاده می شود.

مقاله پژوهشی

سیاه‌پوست بودن در آمریکا و فرض معصومیت: چگونه پلیس و رسانه‌های جمعی آمریکا همه‌چیز را مسموم کردند

ویلیام آیهم

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1399، صفحه 153-174

https://doi.org/10.22096/hr.2020.130966.1232

چکیده

در تاریخ آمریکا، «بدن سیاه» هم در دوران برده‌داری و هم در دوره معاصر کالایی بوده است که مدیریت خصوصی زندان‌ها تا حدی موجب حبس گسترده سیاه‌پوستان شده است. لغو برده‌داری در حدود 150 سال پیش در مقایسه ... بیشتر

مقاله مروری

هویت زنان مسلمان و حقوق بشر

فاطمه بهندری

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1399، صفحه 175-179

https://doi.org/10.22096/hr.2020.521268.1276

چکیده

پس از جنایت‌های انجام‌شده در دوران جنگ جهانی دوم، شهروندان جهان یک‌صدا خواستار یک سری اصول اخلاقی جهانی بودند. در تاریخ 10 دسامبر 1948 مجمع عمومی سازمان ملل متحد، اعلامیه جهانی حقوق بشر را تصویب کرد و ... بیشتر

دوره 16 (1400)

دوره 15 (1399)

دوره 14 (1398)

دوره 13 (1397)

دوره 12 (1396)

دوره 11 (1395)

دوره 10 (1394)

دوره 09 (1393)

دوره 08 (1392)

دوره 07 (1391)

دوره 06 (1390)

دوره 05 (1389)

دوره 04 (1388)

دوره 03 (1387)

دوره 02 (1386)

دوره 01 (1385)

دوره و شماره: دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 30، مهر 1399، صفحه 1-179 (پیاپی ۳۰)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده