نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیاردانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

2 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

با توجه به اهمیت تضمین حق بر محیط‌زیست سالم به‌عنوان یکی از حق‌های زیرمجموعه حقوق همبستگی، گاهی شاهد نقض این حق بشری از سوی خود دولت‌ها در جوامع نئولیبرالیستی هستیم. ارتکاب رفتارهای آسیب‌رسان زیست‌محیطی از سوی دولت‌ها و شهروندان در‌برخی از جوامع به‌خصوص جوامع نئولیبرالیستی فزونی یافته است. دولت‌ها در این دسته از جوامع در جهت تضمین منافع سرمایه‌داری، اقدام به عادی‌سازی رفتارهای آسیب‌رسان می‌نمایند و یکی از نتایج این فرآیند، نقض حق بر محیط‌زیست سالم است. یکی از حوزه‌هایی که تاثیر رسانه در فرهنگ‌سازی رفتارهای آسیب‌رسان زیست‌محیطی را مورد توجه و مطالعات خود قرار داده، جرم‌شناسی فرهنگی سبز به‌عنوان شاخه‌ای از جرم‌شناسی‌های انتقادی است که با ادغام جرم‌شناسی فرهنگی و جرم‌شناسی سبز، گام مهمی در جهت مطالعات سبز برداشته است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به این نتایج دست یافته که‌رسانه‌های در اختیار نظام سرمایه‌داری نوین از طریق تجویز فرهنگ مصرف‌گرایی و فرهنگ پیروی از مد، نقش مهمی را در ترویج این دسته از رفتارهای آسیب‌رسان از طریق اخلاق‌زدایی زیست‌محیطی ایفا می‌نمایند، بنابراین از یکسو باید فرهنگ‌سازی سبز و آموزش‌های زیست‌محیطی نسبت به شهروندان را نهادینه نمود که منجر به افزایش درک زیست‌محیطی آنان و تضمین حق بر محیط‌زیست سالم می‌گردد و از سوی دیگر با رفتارهای ناقض حقوق بشری زیست‌محیطی از سوی دولت نیز باید برخورد شود که باعث تضمین حق بر داخواهی عادلانه زیست‌محیطی می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Media and Culture in Violating the Right to a Healthy Environment from the Perspective of Critical Integrative Criminology (Studying the Model of Neoliberal Societies)

نویسندگان [English]

  • Abdul Reza Javan Jafari 1
  • Amin Hajivand 2

1 Associate Professor, Faculty of Law and Political Science, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.

2 PhD student in Criminal Law and Criminology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.

چکیده [English]

Concerning the importance of the guarantee of right on the safe environment as a part of the solidarity rights subdivision, sometimes we face with the violation of this right by the governments themselves in neoliberal societies. Acting damaging environmental behaviours by governments and citizens in some societies, specifically in neoliberal societies, have been increased. Governments in these societies, to guarantee the profits of capitalism, may normalise the damaging behaviours. One of the results of this process is the violating of right on the safe environment. One of the fields which consider the effects of the culture-building of the damaging environmental behaviours, is the green cultural criminology as one of the branches of the critical criminology. The aforementioned criminology by merging cultural and green criminology has taken important steps in green studies. This research, using a descriptive-analysis method, has come to this conclusion that the medium which is at the disposal of the capitalism, by prescribing the consumer culture and the fashionism, have a very important role in the extension of these kinds of damaging behaviours. They play this process by environmental immorality. As a result, on the one hand, the green culture building and environmental teachings should be institutionalised on the citizens. This will lead to increase their environmental perception together with the guarantee of right on the safe environment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Right on the Safe Environment
  • Neoliberal Society
  • Green Criminology
  • Consumer Culture
  • Media
الف) کتب و مقالات
الف-1: فارسی
-       اشتریان، کیومرث (1386)، «مقدّمه­ای بر سیاست­گذاری عمومی»، در: اشتریان، کیومرث، سیاست­گذاری عمومی ایران، تهران: نشر میزان.
-       آسیایی، رویا (1396)، درآمدی بر جرم شناسی فرهنگی، تهران، انتشارات مجد.
-       بک، اولریش (1397)، جامعه خطر به سوی مدرنیته ای نوین، ترجمه رضا فاضل و مهدی فرهمند‌نژاد، تهران: نشر ثالث.
-       بک، اولریش (1388)، جامعه در مخاطره جهانی، ترجمه رضا مهدی‌زاده، تهران: نشر کویر.
-       پرسدی، مایک  (1396)، جرم‌شناسی فرهنگی و کارناوال جرم، ترجمه رویا آسیائی، تهران: انتشارات میزان .
-       تافلر، الوین (1387)، موج سوم، ترجمه شهیندخت خوارزمی، تهران: انتشارات سیمرغ.
-       جعفری، امین و احمد اصغری (1397)، «نقد سیاست کیفری و تقنینی ایران در جرم‌انگاری و تعیین کیفر شکار و صید گونه‌های جانوری»، مجله پژوهشنامه حقوق کیفری دانشگاه گیلان، سال نهم، شماره دوم، صص103-132.
-       حاجی­وند، امین، علیرضا میرکمالی و فرشید صفری (1397)، «مسئولیت کیفری دولت در قبال جرایم زیست‌محیطی در ایران، ضرورتها و چالش‌ها»، فصلنامه علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی، دوره شانزدهم، شماره2، صص65-82.
-       حبیبی، محمدحسن (1382)، «حق برخورداری از محیط زیست سالم به عنوان حق بشریت»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره60.
-       حسنی­فر، عبدالرحمان و الهه ابوالحسنی (1390)، «بررسی نقش تلویزیون در حوزه نقد و شیوه مناظره»، دو فصلنامه میان رشته ای رسانه و فرهنگ، سال اول، شماره2، صص21-47.
-       خورشیدیان، رائیکا و همکاران (1393)، «نقش رسانه‌ها در هدایت فرهنگ عمومی»، مجله رسانه و فرهنگ، سال چهارم، شماره دوم، صص73-89.
-       دکسردی، والتر اس (1392)، جرم‌شناسی انتقادی معاصر، ترجمه مهرداد رایجیان اصلی و حمیدرضا دانش ناری، تهران: نشر دادگستر.
-       دهشیری، محمدرضا (1388)، «رسانه و فرهنگ‌سازی»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره دوم، شماره8، صص179-208.
-       زارع مهدوی، قادر و حمیدرضا دانش ناری (1395)، امنیت بین‌المللی و جرایم زیست‌محیطی، تهران: انتشارات میزان.
-       طالبی دلیر، معصومه و حسین اکبری (1393)، «رسانه و مصرف گرایی»، مجله رسانه و فرهنگ، سال چهارم، شماره دوم، صص123-150.
-       طاهری، سمانه (1394)، سیاست کیفری سخت‌گیرانه، تهران: انتشارات میزان.
-       کلاین، نائومی  (1396)، دکترین شوک, ظهور سرمایه‌داری فاجعه‌محور، تهران: انتشارات اختران.
-       لازار، ژودیت (1395)،  افکار عمومی، ترجمه مرتضی کتی، تهران: انتشارات نی.
-       معظمی، علی (1397)، جستاری در سیاست فاجعه‌بار، تهران: انتشارات کرگدن.
-       منتظر قائم، مهدی و رضوانه عرفانی حسین پور (1395)، «رسانه و محیط‌زیست،مقدمه ای بر ارتباطات زیست‌محیطی»، فصلنامه رسانه و فرهنگ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال ششم، شماره دوم، صص17-27.
-       مشهدی، علی (1392)، حق بر محیط زیست سالم، تهران: انتشارات میزان.
-       مهرا، نسرین و مهدی پروینی (1396)،  «اقتصاد سیاسی بزهکاری دولت در نظام اقتدارگرای فراگیر»، فصلنامه تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی، شماره هشتادم، صص113-133.
-       مهرگان، علی (1394)، «موج چهارم؛ مروری بر موجهای سه گانه تافلر»، فصلنامه روزنامه نگاری الکترونیک، سال اول، شماره اول.
-       میرکمالی، علیرضا و امین حاجی­وند (1396)، «تحلیل پیشگیری از جرایم زیست‌محیطی در پرتو دستورالعمل های سازمان ملل متحد و اصل اخلاقی پیشگیری از ضرر»، مجله اخلاق زیستی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دوره هفتم، شماره بیست و ششم، صص61-75.
-       میرکمالی، علیرضا و امین حاجی­وند و علی نباتی (1399)، «جرائم زیست محیطی و پیشگیری از ضررهای زیستی در سنجه جرم‌شناسی فرهنگی سبز»، مجله اخلاق زیستی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دوره دهم، شماره سی و پنجم، صص1-10.
-       مولائی، یوسف  (1386)، «نسل سوم حقوق بشر و حق بر محیط‌زیست سالم»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره4، صص 296-273.
-       موسوی، فضل الله  (1380)، حقوق بین الملل محیطزیست، تهران: نشر میزان.
-       نجفی ابرندآبادی، علی حسین (1397)، درآمدی بر جرم‌شناسی انتقادی و انواع آن: در مجموعه مقالات دانشنامه جرم شناسی محکومان، تهران: انتشارات میزان.
-       نیازپور، امیرحسن (1396)، تقریرات دکتری جرم‌شناسی، تهران: دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی.
-       هاروی، دیوید (1394)، هفده تناقض و پایان سرمایه‌داری، ترجمه خسرو کلانتری و مجید امینی، تهران: نشر کلاغ.
-       هاروی، دیوید (1398)، تاریخ مختصر نئولیبرالیسم، ترجمه محمود عبدالله‌زاده، تهران: نشر دات .
 
الف-2: انگلیسی
-         Anegelay, Davis, (2003).  Are prison obsolete?, New York: seven stories press.
-         Beaty, Anna (2011)." BP's YouTube response to the gulf oil spill; a rhetoric analysis of corporate propaganda, In Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree M.A Communication, University of Nebraska at Omaha.
-         Beirne, p (2014). “Theriocide: Naming Animal Killing”, Journal of Crime, Justice and Social Democracy, Vol. 3, No. 2, pp.49-66.
-         Brisman, Avi & Nigel South (2014). Green Culture Criminology, New directions in critical criminology, London: Rutledge.
-         Brisman, Avi & Nigel South (2019). “Green Criminology and Environmental Crimes”, Sociology Compass, Vol. 13, No. 1.
-         Brisman, Avi & Nigel South (2019). “The Fable of the Three Little Pigs: Climate Change and green Caltural Criminology”, Journal of Crime Justice and social Democracy, Vol. 8, No. 1.
-         Lay, Bronwyn (2015). “Timely and Necessary: Ecocide Law as Urgent and Emerging”, Journal Jurisprudence, Vol. 28, pp. 431-452.
-         Crook, Martin; Short Damien & Nigel South (2018). “Ecocide, genocide, capitalism and colonialism: Consequences for indigenous peoples and glocal ecosystems environments”, Theoretical Criminology, Vol. 22, No. 3.
-         Godazgar, Hossein (2007). “Islam versus Consumerism and Postmodernism in the Context of Iran”, Social Compass, Vol. 54, Issue 3, pp. 389-418.
-         Jewkes, Yvonn & Travis Linnemann (2018). Media and Crime in the U.S, NY: SAGE Publications, Inc .
-         jurin, Richard R, Donny Roush and Jeff Danter (2010). Environmental Communication: Skills and principles for Natural resource managers, 2nd ed, New York: Springer.
-         Natali, L. (2017).  “Perceiving and Communicating Environmental Contamination and Change: Towards a Green Cultural Criminology”, Critical Criminology, Vol. 25, No. 2, pp. 199–214.
-         Prieur, Michel. (2003). La mise en oevre Nationale du droit international de l environnment dans, Presses universitaives de Limoges.
-         Ragnhild, S. (2013). “Animal Trafficking and Trade: Abuse and Species Injustice”, in Walters, Reece; Diane Solomon Westerhuis & Tanya Wyatt, Green Criminology, pp 72-92, New York: Springer.
-         Stretesky, P. and M. Lynch (2009). “Does Self-Policing Reduce Chemical Emissions?”, The Social Science Journal, Vol. 46, No. 3. pp. 459-473.
-         White, Rob (2018). “Ecocide and the Carbon Crimes of the Powerful, The University of Tasmania”, Law Review, Vol. 37, No. 2.
-         White, Rob (2013). “Environmental crime and problem-solving Courts”, Crime, Law and Social Change, Vol. 59, issue3, p. 267-278.
-         Winner, Langdon (1992). Democracy in a Technological Society, NY: Springer.
 
ب) اسناد بین‌المللی
-         International Covenant on Civil and Political Rights 1966
-         Draft International Covenant on Solidarity 1982
-         United National Conference On The Man and Environment,  Stockholm -1972
-         United National Conference On Environmental and Development(UNCED)1992
CAPTCHA Image