نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 اســتادیار گــروه علــوم سیاســی دانــشگاه آزاد اســلامی . واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
2 دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
چکیده
حقوق بشر دال مرکزی گفتمان جامعه بین المللی است. علیرغم غلبه گفتمانی این دال؛ رویکردها و قرائت های متفاوتی در فهم و اجراء آن وجود دارد که در دو سر طیف آن می توان از جهان گرایان و نسبیت گرایان قرار دارند. در دهه های اخیر در چارچوب پذیرش و احترام به تفاوت های دینی و قومی به عنوان یک واقعیت موجود، موضوع حقوق بشر به ویژه از زاویه ”حقوق اقلیت‌ها“ هم از جهت عدم تبعیض و اعمال حقوق و آزادی‌های اساسی و هم از حیث حفظ هویت مذهبی، فرهنگی و قومی مورد توجه جدی جامعة بین‌المللی و افکار عمومی قرار گرفته است.
این مقاله ضمن اشاره ای به مفهوم اقلیت، جایگاه حقوق بشر و حقوق اقلیت‌ها را از دو بعد یعنی؛ اسناد بین‌المللی و از منظر اسلام مورد طرح و بررسی قرار داده، در ادامه به حقوق اقلیت‌ها در اسلام از چشم‌انداز عدم تبعیض و اعمال حقوق و آزادی‌های اساسی و همچنین حفظ هویت مذهبی، فرهنگی و قومی آنها پرداخته و مفاهیمی نظیر آزادی، تساوی در برابر قانون، منع شکنجه، حق مشارکت در ادارة امور کشور را در قانون اساسی جمهوری اسلامی مورد مداقه داده است.
بخش پایانی مقاله به دستاوردها و چالش های حقوق اقلیت های دینی و قومی در سطح کشور و در سطح بین المللی و نیز بایسته‌ها و الزامات مدیریت سیاسی- حقوقی اداره جامعه و وظایف دولت جمهوری اسلامی در این زمینه‌ها می‌پردازد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Identities, Differences and Universality of Human Rights Based on Iranian Religious and Ethnic Identities
نویسندگان [English]
- Babak Naderpour 1
- Mojtaba Maghsoudi 2
1 Assistant Professor, Political Science Department, Islamic Azad University, Tehran Central Branch
2 Associate Professor, Political Science Department, Islamic Azad University, Tehran central Branch
چکیده [English]
The concept of “Human rights” is the main signifier of the discourse of international community. Despite its growing use, widespread resonance and hegemony, there are different approaches and debates for its understanding ranging from universalism to relativism. In recent decades, the issue of human rights has seriously promoted and encouraged universal respect and observance especially from the perspective of “minority rights” including all fundamental freedoms for all, without any discrimination, as well as safeguarding religious, cultural and ethnic identities.
This paper referring to the understanding of the concept of “minority” argues and investigates the stand of human and minority rights from two dimensions of international documents and Islam. Then, it focuses on the issue of minority rights in Islam reviewing indiscrimination, fundamental freedoms and rights as well as religious, cultural and ethnic identities of the minorities considered in Islam. The concepts like freedom, equal rights, no torture and mistreatment, and participation right of the minority groups included in the constitution of the Islamic Republic of Iran are the next issues discussed by the researcher.
At the end, the fruits and challenges of the rights of the religious and ethnic minorities are discussed at the national and international levels and the obligations of legal-political management and the official duties and commitments of the Islamic Republic of Iran are mentioned.
کلیدواژه‌ها [English]
- human rights
- Identity
- Minority
- Constitution
- Islam
- Ethnicity
- آقایی، بهمن، 1376، فرهنگ حقوق بشر، تهران، انتشارات گنج و دانش.
- آقایی، سیدداوود، 1382، «ایران و نهادهای حقوق بشری، چالش‌ها و فرصت‌ها»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، سال اول.
- اجتهادی، امیرمسعود، 1378، «یکپارچگی رژیم بین‌المللی حقوق بشر: افسانه یا واقعیت»، اطلاعات سیاسی اقتصادی، سال چهارم، شماره سوم و چهارم.
- ارفعی، عالیه و دیگران، 1372، حقوق بشر از دیدگاه مجامع بین‌المللی، تهران، مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
- افتخارجهرمی، گودرز، 1374، «حاکمیت دولت‌ها و محدودیت‌های منشور ملل متحد»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره، 19.
- بزرگمهری، مجید، 1377، «اعلامیة اصول دگرپذیری»، روزنامه جامعه، سال اول، شماره 45 و 46.
- بوشهری، جعفر، 1355، حقوق اساسی، جلد دوم، تهران، انتشارات دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی.
- پارسا، علیرضا، 1380، «رویارویی جهان‌گرایی و نسبیت‌گرایی فرهنگی: چالش پایدار حقوق بشر»، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، سال پانزدهم، شماره نهم و دهم.
- ترنبری، پاتریک، 1379، حقوق بین‌الملل و حقوق اقلیت‌ها، ترجمه آزیتا شمشادی و علی‌اکبر آقایی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- ثقفی، محمد، 1380، «رابطة دولت مدینه با اقلیت‌های دینی»، همایش بین‌المللی حقوق بشر و گفت‌وگوی تمدن‌ها، قم، دانشگاه مفید.
- جعفری، محمدتقی، تکاپوی اندیشه‌ها، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- حاجیانی، ابراهیم، 1380، «الگوی سیاست قومی در ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال چهارم، شماره اول و دوم.
- حقیقت، سیدصادق، 1380، حقوق بشر اسلامی: شرایط امکان امتناع، همایش بین‌المللی حقوق بشر و گفت‌وگوی تمدن‌ها، قم، دانشگاه مفید.
- حمیدالله، محمد، 1407، الوثائق السیاسیه للعهدا النبوی و الفلافه الراشده، بیروت: دارالارشاد.
- جوادی‌آملی، عبداله، فلسفة حقوق بشر، قم، اسراء.
- خلیلی، محمدحسین، 1377، حقوق بین‌الملل عمومی، تهران، شرکت انتشاراتی پارنگ.
- خلیلی، محسن، 1379، «قانون اساسی و حقوق شهروندان»، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، سال سیزدهم، شماره نهم و دهم.
- خویی، ابوالقاسم، 1410، منهاج‌الصالحین، کتاب الجهاد، ج 1، قم.
- ذوالعین، نادر، 1374، «حمایت از اقلیت‌ها در حقوق بین‌الملل»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 15.
- رضازاده‌ملک، رحیم، 1377، انقلاب مشروطیت ایران به روایت اسناد وزارت امور خارجه انگلیس (کتاب آبی)، تهران، انتشارات مازیار.
- ضیمران، محمد و شیرین عبادی، 1375، سنت و تجدد در حقوق ایران، تهران، گنج دانش، 1375.
- طباطبایی، محمدحسین، 1375، المیزان فی‌التفسیر القرآن، ج 2، تهران، دارالکتب اسلامی.
- عمیدزنجانی، عباسعلی، 1380، «امام علی(ع) و حقوق اقلیت‌ها»، گردهمایی بررسی وضعیت حقوق اقلیت‌ها از حیث رعایت حقوق بشر، تهران، دانشگاه تهران.
- عمیدزنجانی، عباسعلی، 1370، حقوق اقلیت‌ها، چاپ پنجم، تهران، اندیشه و فرهنگ اسلامی.
- قرآن کریم، سوره‌ها و آیات مختلف.
- کاستریانو، ریوا، 1373، «میهمانان، مهاجران، اقلیت‌ها»، ترجمه محمد تقی‌زاده‌مطلق، پیام یونسکو، سال بیست‌وچهارم، شماره 277.
- کدیور، محسن، 1380، «آزادی عقیده و مذهب در اسلام و اسناد حقوق بشر»، همایش بین‌المللی حقوق بشر و گفت‌وگوی تمدن‌ها، قم، دانشگاه مفید.
- کمیسیون حقوق بشر اسلامی، 1380، «گزارش کمیتة فرهنگی انجمن کلیمیان تهران، پیرامون وضعیت عملی رعایت حقوق اقلیت کلیمی در ایران»، گردهمایی بررسی وضعیت حقوق اقلیت‌ها از حیث رعایت حقوق بشر(13 اسفند 1380)، تهران، دانشگاه تهران.
- گل‌محمدی، احمد، 1379، «جهانی شدن و بحران هویت»، فصلنامة مطالعات ملی، سال سوم، شماره 10.
- محبی، محسن، 1380 «حل و فصل مناقشات حقوق بشر در هزارة سوم»، مجموعه مقالات همایش بین‌المللی حقوق بشر و گفت‌وگوی تمدن‌ها، قم، انتشارات دانشگاه مفید.
- محقق داماد، سیدمصطفی، 1380، «حقوق اقلیت‌ها»، گردهمایی بررسی وضعیت حقوق اقلیت‌ها از حیث رعایت حقوق بشر، تهران، دانشگاه تهران.
- مظفری، محمدحسین، 1376، نابردباری مذهبی، تهران، مؤسسه فرهنگی اندیشة معاصر.
- معاونت پژوهشهای حقوقی، 1381، حقوق و کرامت انسانی از منظر اسلام، فصلنامه راهبرد، شماره25.
- مهرپور، حسین، 1371، «آزادی فرد و حدود آن در حکومت اسلامی»، مجلة قضایی و حقوقی دادگستری، شماره پنجم.
- مهرپور، حسین، 1374، حقوق بشر در اسناد بین‌المللی و موضع جمهوری اسلامی ایران، تهران، انتشارت اطلاعات.
- مهرپور، حسین، 1380 الف، «نظارت بین‌المللی بر اجرای حقوق بشر»، مجموعه مقالات همایش بین‌المللی حقوق بشر و گفت‌وگوی تمدن‌ها، قم، دانشگاه مفید.
- مهرپور، حسین، 1380ب، «حقوق اقلیت‌ها در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، در گردهمایی بررسی وضعیت حقوق اقلیت‌ها از حیث رعایت حقوق بشر، 178.
- مهرپور، حسین، 1377، نظام بین‌المللی حقوق بشر، تهران، انتشارات اطلاعات.
- نهج‌البلاغه، ترجمه و شرح محمدجعفر امامی و محمدرضا آشتیانی، چاپ دهم، جلد سوم.
- Annette, Marfording, 1997, "Cultural Relativism and the Construction of Culture", (H. R. Q)
- Bahalla, L, 1991, Human Rights an Institutional Framework for Implementation, first Published.
- Brownlie, Ian, 1966, Principles of public international law, London: Oxford University.
- Donnely, Jack, 1998, International Human Rights, 2nd Ed. Westview Press.
- Hatch, Elvin, 2000, "Culture and Morality: The Relativity of Values in Anthropology", in Henry Steiner, Philip Alston, International Human Rights in Context, 2nd Ed. Oxford University.
- Kennan, George. F, 1985, "Morality and Foreign Policy" Foreign Affairs, No. 2.
- Mulya, Lunis, 1993, "Human Rights Standard Setting in Asia…", The Indonesian Quarterly, Vol. XXI, No. 1.
- Perry, Michalel, 1997, "Are Human Rights Universall?", (H. R. Q): Vol 19, No. 3.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله